Dofinansowania z PFRON stanowią istotną formę wsparcia dla pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami.

System dopłat do wynagrodzeń oraz dodatkowych kosztów związanych z zatrudnieniem tych osób ma na celu promowanie aktywności zawodowej i integracji osób niepełnosprawnych na rynku pracy.

Wsparcie to realizowane jest na podstawie szczegółowych zasad i wymagań określonych w przepisach prawa, a jego uzyskanie wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu formalności.

Dofinansowania z PFRON – dla kogo jest przeznaczone?

Dofinansowanie do wynagrodzeń pozwala pracodawcom częściowo pokryć koszty wynagrodzeń zatrudnionych osób niepełnosprawnych, a jego wysokość uzależniona jest od stopnia niepełnosprawności oraz ewentualnych schorzeń specjalnych.

Samo dofinansowanie można uzyskać po spełnieniu ściśle określonych w przepisach warunków.

Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) przeznaczone jest dla pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Dofinansowanie nie przysługuje na osoby zatrudnione na postawie umów cywilnoprawnych (np. umowa zlecenia, umowa o dzieło), ani na pracowników z ustalonym prawem do emerytury zaliczonych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Zgodnie z art. 26a ust. 1ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, pracodawcy przysługuje ze środków Funduszu miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych.

Aby zatem pracodawca mógł otrzymać dofinansowanie na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej, konieczne jest aby pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, którą prowadzi Państwowy  Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, wykorzystując numer PESEL oraz przekazywane drogą elektroniczną do Funduszu informacje. Informacje i wniosek, o których mowa w ust. 1, pracodawca przekazuje w formie dokumentu elektronicznego przez teletransmisję danych oraz pobiera drogą elektroniczną potwierdzenie wysłanej informacji lub wniosku.

Pracodawca może przekazać informacje i wniosek również w formie dokumentu pisemnego.

Przy czym pracodawcy zatrudniającemu poniżej 25 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, dofinansowanie to przysługuje bez konieczności spełnienia dodatkowego warunku wskaźnikowego.

Natomiast w przypadku pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, w celu otrzymania dofinansowania do wynagrodzeń dla pracowników niepełnosprawnych, niezbędne jest spełnienie dodatkowego warunku wskaźnikowego.

Zgodnie bowiem z art. . 26a ust. 1a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, miesięczne dofinansowanie nie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%.

Wskaźnik ten oblicza się jako stosunek liczby etatów osób niepełnosprawnych do liczby etatów ogółem, wyrażony w procentach, czyli poprzez podzielenie liczby etatów osób niepełnosprawnych przez liczbę etatów ogółem i pomnożenie przez 100.

Warunki uzyskania dofinansowania

W celu otrzymania dofinansowania do wynagrodzeń z PFRON, sam fakt zatrudniania osoby niepełnosprawnej na podstawie odpowiedniej umowy oraz spełnienia wymogów dotyczących liczby pracowników i wskaźnika zatrudnienia (dla pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników), nie jest jeszcze wystarczający.

Aby uzyskać dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, pracodawca musi spełnić jednocześnie szereg warunków określonych w przepisach.

Posiadanie dokumentu potwierdzającego status pracownika jako osoby niepełnosprawnej od pierwszego dnia zatrudnienia

Pracodawca, już w dniu podpisania umowy o pracę lub w dniu rozpoczęcia pracy (jeżeli daty te się różnią), powinien posiadać dokument potwierdzający, że pracodawca był świadomy zatrudnienia osoby niepełnosprawnej.

Dokumentem takim może być w szczególności:

• orzeczenie o niepełnosprawności,
• decyzja o przyznaniu renty,
• orzeczenie rolnicze (KRUS) lub resortowe (MON, MSWiA),
• orzeczenie wydane na podstawie prawa innych państw,
• oświadczenie pracownika o niepełnosprawności,
• oświadczenie pracodawcy, gdy niepełnosprawność jest widoczna (np. korzystanie z wózka inwalidzkiego).

Tego typu dokument pracodawca musi powiadać od pierwszego dnia zatrudniania (z wyjątkiem, gdy pracownik nabył niepełnosprawność w trakcie zatrudnienia u danego pracodawcy), należy jednak pamiętać, że aby osoba mogła być uznana za niepełnosprawną w rozumieniu ustawy  o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, to jej niepełnosprawność musi zostać potwierdzona orzeczeniem o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub orzeczeniem równoważnym.

Dopiero takie orzeczenie jest formalnym potwierdzeniem, że osoba zatrudniana jest osobą niepełnosprawną i na jego podstawie pracodawca może starać się o dofinansowanie z PFRON.

Przy czym brak orzeczenia o stopniu niepełnosprawności w dniu podpisania umowy o pracę lub w dniu rozpoczęcia pracy, nie wyklucza możliwości ubiegania się o dofinansowanie do wynagrodzenia z PFRON w późniejszym terminie – po przedstawieniu stosownego orzeczenia.

Jednak dofinansowanie można otrzymać dopiero za okres od daty uzyskania orzeczenia, nie wcześniej.

Natomiast w odniesieniu do pracowników, których niepełnosprawność powstała w trakcie zatrudnienia, uzyskanie dofinansowania do ich wynagrodzeń jest możliwe od dnia otrzymania pierwszego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Wykazanie efektu zachęty

Warunkiem udzielenia dofinansowania pracodawcy, dla którego dofinansowanie stanowi pomoc publiczną do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego jest wykazanie tzw. „efektu zachęty” w związku z zatrudnieniem tego pracownika , czyli udowodnienie, że otrzymanie dofinansowania wpływa na zwiększenie atrakcyjności zatrudniania osób niepełnosprawnych.

Efekt zachęty wykazuje się jednokrotnie na moment zatrudnienia osoby niepełnosprawnej i trwa on do czasu ustania stosunku pracy lub utraty przez pracownika statusu osoby niepełnosprawnej.

Efekt zachęty można wykazać metodą ilościową lub metodą jakościową.

Z wyjaśnień Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych wynika, że efekt zachęty istnieje wówczas, gdy spełnione są następujące warunki:

• w momencie zatrudniania pracownika, pracodawca wie o jego niepełnosprawności;
• w miesiącu zatrudnienia pracownika z niepełnosprawnością, pracodawca wykaże efekt zachęty metodą ilościową lub metodą jakościową;

1. dofinansowanie jest pomocą konieczną, a więc bez możliwości uzyskania dofinansowania nie prowadziłbyś wspieranego działania (zatrudnienia osoby
   z niepełnosprawnością) i w związku z tym wniosek o dofinansowanie pracodawca złożył w pierwszym możliwym momencie po spełnieniu wszystkich warunków określonych przepisami prawa do otrzymania dofinansowania.

Dodatkowo pracodawca, dla którego dofinansowanie stanowi pomoc publiczną, nie może znajdować się w trudnej sytuacji ekonomicznej według kryteriów określonych w art. 2 ust. 18 Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu.

Terminowe wypłacanie wszystkich elementów kosztów płacy i odpowiedni sposób wypłaty wynagrodzenia

Pracodawca musi wypłacać wszystkie elementy kosztów płacy (wynagrodzenie, składki ZUS, zaliczka na podatek dochodowy) w terminach określonych w przepisach.

Dopuszcza się uchybienie terminowi nieprzekraczające 14 dni.

Dodatkowa możliwa jest dopłata składek ZUS  z większym opóźnieniem (przekraczającym 14 dni), o ile nie zostanie przekroczone 2% należnych składek za dany okres sprawozdawczy.

Dofinansowanie do wynagrodzeń z PFRON nie przysługuje w sytuacji, gdy pracodawca nie wypłaci wynagrodzenia pracownikowi niepełnosprawnemu (wraz z ewentualnym ekwiwalentem lub ryczałtem za pracę zdalną) na jego rachunek bankowy, lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej albo na adres zamieszkania tego pracownika, za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie doręczania kwot pieniężnych.

Prawo do dofinansowania zostaje wyłączone również wtedy, gdy wniosek o dofinansowanie zostanie złożony przed faktyczną wypłatą wynagrodzenia pracownikowi (także w zakresie ekwiwalentu lub ryczałtu za pracę zdalną), przy czym za dzień wypłaty wynagrodzenia uważa się dzień, w którym pracownik otrzymuje możliwość dysponowania wynagrodzeniem.

Wypłacanie wynagrodzenia ze środków innych niż publiczne

Wynagrodzenie pracownika niepełnosprawnego co do zasady musi być finansowane ze środków innych niż środki publiczne.

Wyjątkiem od tej zasady są sytuacje przewidziane w art. 26b ust. 8 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Brak zaległości wobec PFRON powyżej 100 zł

Jeśli pracodawca posiada wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych zaległości przekraczające 100 zł, miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń z PFRON zostaje wstrzymane do czasu ich uregulowania.

Brak uregulowania zaległości wobec PFRON w terminie do końca stycznia roku następującego po roku, za który pracodawcy przysługuje dofinansowanie, skutkuje utratą tego dofinansowania.

Wnioskowanie o dofinansowanie z PFRON – terminy i procedura wnioskowania

W celu uzyskania dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych z PFRON, konieczne jest złożenie wniosku Wn-D wraz z informacją INF-D-P oraz formularzem INF-O-PP lub INF-O-PR w przypadku, gdy dofinansowanie stanowi pomoc publiczną.

Wniosek należy złożyć w terminie do 25-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczą. Stanowi o tym art. 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych.

Pracodawca przesyła do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zwanego dalej „Funduszem”, wraz z pierwszym wnioskiem:

1) kopie aktualnych dokumentów potwierdzających: a) pełną nazwę pracodawcy, a także jej skrót, o ile posiada, oraz b) numery REGON i NIP, o ile ich nadanie wynika z przepisów prawa;

2) upoważnienie osoby przesyłającej dokumenty do występowania w imieniu pracodawcy, jeżeli pracodawca nie przesyła dokumentów osobiście.

Ile wynosi dofinansowanie do wynagrodzenia ?

Kwoty dofinansowania do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych są uzależnione od kilku czynników, w szczególności od stopnia niepełnosprawności pracownika oraz ewentualnego występowania tzw. schorzeń specjalnych.

Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, zwane dalej „miesięcznym dofinansowaniem”, przysługuje w kwocie:

1) 2.760 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;

2) 1.550 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3) 575 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Dodatkowo kwoty te, w odniesieniu do osób niepełnosprawnych, którym orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych, zwiększa się o:

1) 1.380 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;

2) 1.035 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3) 690 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Przy czym stwierdzenie dotyczące schorzenia szczególnego musi wynikać z sentencji, symbolu przyczyny niepełnosprawności, wskazań lub uzasadnienia podanego na orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności.

Kwoty podane powyżej są maksymalnymi kwotami dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin.

Miesięczne dofinansowanie wypłacane jest w wysokości proporcjonalnej do wymiaru etatu pracownika.

Jeżeli dana osoba niepełnosprawna jest zatrudniona u więcej niż jednego pracodawcy:

• w wymiarze, który nie przekracza ogółem pełnego etatu – dofinansowanie przyznawane jest pracodawcom, u których jest ona zatrudniona, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru etatu tej osoby;
• w wymiarze, który przekracza ogółem pełny etat – dofinansowanie na tą osobę przyznawane jest w wysokości nieprzekraczającej kwoty pomocy przyporządkowanej do pełnego etatu; przy czym w pierwszej kolejności dofinansowanie przyznawane jest pracodawcy, który wcześniej zatrudnił tę osobę – w wysokości proporcjonalnej do wymiaru etatu tego pracownika.

Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć:

• 75% faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy w przypadku pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej lub
• 90% faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy w przypadku pracodawcy nieprowadzącego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.

Inne formy dofinansowania z PFRON

Dofinansowanie z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych to podstawowa forma wsparcia dla pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami.

Pozostałe formy dofinansowania z PFRON dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne mają charakter bardziej specjalistyczny, celowy lub inwestycyjny, dzięki nim pracodawcy mogą np. uzyskać dodatkowe środki na adaptację czy wyposażenie stanowiska pracy dla osób niepełnosprawnych.

Do dofinansowań z Państwowego  Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych możemy zaliczyć m.in. dofinansowanie na adaptację stanowisk pracy, zwrot pracodawcom kosztów wyposażenia stanowisk pracy, dofinansowanie do szkoleń i podnoszenia kwalifikacji osób niepełnosprawnych czy refundację składek ZUS dla osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopę