Stażyści czekają na jedną z największych zmian od lat. Koniec bezpłatnych staży, obowiązkowe wynagrodzenie, nowe prawa dla stażystów czy dodatkowe obowiązki po stronie pracodawców.

To tylko część rozwiązań przewidzianych w projekcie ustawy o stażach.

Nowe przepisy mają uporządkować zasady współpracy, zwiększyć jakość staży i zapewnić młodym osobom realną ochronę oraz uczciwe warunki zdobywania doświadczenia zawodowego. Sprawdź, co konkretnie się zmieni i jak te regulacje wpłyną na przedsiębiorców oraz osoby rozpoczynające karierę.

Kiedy koniec bezpłatnych staży

Ponieważ na razie jest to dopiero projekt, który jeszcze nawet nie trafił pod obrady Sejmu, więc tu trzeba uzbroić się w cierpliwość.

Nowe przepisy dla stażystów zaczną obowiązywać najwcześniej od 2026 roku.

Warto zauważyć, że już teraz przeszło połowa pracodawców oferuje staże płatne. Jednak obecnie wysokość wynagrodzenia za staż nie jest uregulowana w żadnych przepisach.

Nowe prawo ma to zmienić wyznaczając minimalną kwotę świadczenia pieniężnego dla stażystów.

Jakie będzie minimalne wynagrodzenie dla stażystów

Minimalne wynagrodzenie dla stażysty nie może być niższe niż 35% przeciętnego wynagrodzenia.

Wyjątek będą stanowiły staże w niepełnym wymiarze liczby godzin. W takim przypadku wysokość świadczenia pieniężnego dla stażysty ustalana będzie proporcjonalnie do czasu odbywanego stażu.

Do wyliczeń wysokości świadczenia dla stażystów należy przyjąć przeciętne wynagrodzenie w pierwszym
kwartale roku poprzedniego, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Biorąc pod uwagę wynagrodzenie w gospodarce narodowej z roku 2024 wynoszące około 8.749 zł brutto, oznacza to, że w 2025 roku wynagrodzenie dla stażysty obliczane według nowej ustawy nie mogłoby być niższe niż 3.062 zł brutto. Po uwzględnieniu składek ZUS łączny koszt dla pracodawcy wynosiłby około 3.689 zł.

Ustawa określa też maksymalne wynagrodzenie dla stażysty na poziomie 100% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Pewnym wyjątkiem są nieletni stażyści. Dla takich osób projekt ustawy przewiduje minimalne świadczenie pieniężne w wysokości 250 zł miesięcznie.

Jeśli taki staż był realizowany w wymiarze co najmniej 120 godzin miesięcznie, to jego organizatorowi przysługuje dofinansowanie kosztów stażu w wysokości 250 zł za każdy pełny miesiąc.

Takie dofinansowanie będzie przyznawał wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania stażysty.

Co ważne, organizator stażu nie może wymagać od stażysty doświadczenia zawodowego w zawodzie, w którym odbywany będzie staż. Ma to zapobiec zastępowania stażami normalnych umów o pracę.

Czy za stażystę trzeba będzie opłacać składki na ubezpieczenia społeczne

Umowa ze stażystą ma być traktowana jak umowa zlecenie. Dlatego w pewnych przypadkach może być zwolniona ze składek ZUS.

Będzie tak wtedy, gdy stażysta będzie miał status ucznia lub studenta do 26 roku życia. W takiej sytuacji umowa zlecenie jest zwolniona ze składek ZUS.

Natomiast zwolnienie z podatku dochodowego nie jest bezwarunkowe.

Osoba, która nie ukończyła 26 roku życia może korzystać z ulgi dla młodych.

Oznacza to, że jeśli w danym roku dochody takiej osoby opodatkowane według zasad ogólnych (skala podatkowa) nie przekraczają 85.528 zł, to od wypłaty wynagrodzenia za staż nie trzeba pobierać podatku.

Jeśli stażysta nie posiada statusu ucznia lub studenta do 26 roku życia, to od umowy stażu trzeba będzie odprowadzić składki ZUS.

Wynika to z zasad oskładkowania umów zlecenie. Wyjątkiem jest sytuacja, w której taka osoba posiada inny tytuł do ubezpieczeń, z którego są opłacane składki społeczne od wynagrodzenia, którego wysokość jest równa co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu. Jednak w odniesieniu do stażystów będzie to występowało bardzo rzadko.

Stażyści a Kodeks pracy

Ponieważ umowa stażu jest zrównana z umową zlecenie, to próżno szukać w Kodeksie pracy zapisów związanych ze stażystami. Jest tak dlatego, że umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną regulowaną w Kodeksie cywilnym. Natomiast Kodeks pracy reguluje sprawy związane ze stosunkiem pracy.

Nie oznacza to jednak, że stażyści nie mogą liczyć na dni wolne za każdy przepracowany miesiąc. Jednak przepisy z tym związane pojawią się w ustawie o stażach, a nie bezpośrednio w Kodeksie pracy.

Podobnie ma się sprawa z wymiarem czasu pracy. To również będzie uregulowane w nowej ustawie, a nie w przepisach Kodeksu pracy, o czym możesz przeczytasz w dalszej części artykułu.

Co ciekawe, w sprawach nieuregulowanych w ustawie o stażach zastosowanie będą miały przepisy Kodeksu pracy, a nie Kodeksu cywilnego.

Czy stażyści będą mieli prawo do dni wolnych

Tak, w odróżnieniu od osób, które pracują na umowie zlecenie, stażystom będą przysługiwały płatne dni wolne. Ich liczba będzie zależna od długości stażu.

W przypadku staży, które trwają do 3 miesięcy, stażysta będzie miał prawo do 1 dnia wolnego za każdy przepracowany miesiąc stażu.

Natomiast jeśli staż będzie trwał od 4 do 6 miesięcy, to za pierwsze 3 przepracowane miesiące stażyście przysługują 3 dni wolne.

Ale za każdy następny przepracowany miesiąc stażysta otrzyma 2 dni wolne. Przy czym za ostatni miesiąc odbywania stażu organizator stażu udziela dni wolnych przed upływem terminu zakończenia stażu.

Przy niepełnym miesiącu odbywania stażu przysługujący stażyście wymiar dni wolnych oblicza się proporcjonalnie, zaokrąglając w górę do pełnych dni.

Czas pracy dla stażystów

Projekt przewiduje maksymalną długość trwania stażu. Nie może on przekroczyć 6 miesięcy. Przy czym nic nie da rozwiązanie umowy ze stażystą i ponowne przyjęcie go na staż. W przepisach zawarto ograniczenie, że maksymalna długość stażu u jednego pracodawcy to 6 miesięcy.

Istnieje możliwość przedłużenia takiej umowy ponad 6 miesięcy. Musi to jednak być związane z usprawiedliwioną nieobecnością stażysty.

W takim wypadku umowę można przedłużyć o czas trwania takiej nieobecności.

Dzienny czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę.

Z kolei tygodniowy wymiar czasu pracy powinien wynosić przeciętnie 40 godzin w przyjętym w danym miejscu pracy okresie rozliczeniowym, z zastrzeżeniem, że okres rozliczeniowy nie może przekraczać 3 miesięcy.

Wyjątkiem są osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. W tym wypadku dzienny czas nie może przekraczać 7 godzin.

Natomiast tygodniowy czas pracy nie może przekraczać 35 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie dłuższym niż 3 miesiące.

Stażysta może też pracować w niedziele i święta, również w porze nocnej albo w zmianowym systemie pracy, o ile charakter i rodzaj pracy, w której taka osoba ma nabyć doświadczenia, wymaga takiego rozkładu czasu pracy.

Ile pracodawców zatrudnia stażystów na rynku pracy

Aktualnie nie ma żadnego miejsca, w którym można sprawdzić ile osób w Polsce realizuje praktyki absolwenckie czy staże.

Pewną pomocą może być raport „Badanie aktualnego sposobu funkcjonowania różnych form nabywania doświadczenia zawodowego i umiejętności praktycznych przez absolwentów szkół i uczelni na tzw. wolnym rynku”. Autorzy tego raportu na podstawie przeprowadzonych ankiet zbadali problematykę związaną ze stażami.

Z tego raportu wynika, że na 844.951 firm, które zatrudniają pracowników 143.401 firm oferuje praktyki absolwenckie, co stanowi prawie 17% wszystkich firm.

Odsetek firm oferujący staże jest najwyższy wśród podmiotów, które zatrudniają więcej niż 250 osób.

Najmniej ofert staży jest wśród firm zatrudniających do 9 pracowników. Tylko 14,3% takich firm ma ofertę dla stażystów.

Z raportu wynika, że prawie połowa (45,5%) przebadanych firm nie wypłaca wynagrodzenia za praktyki absolwenckie.

Można założyć, że jeśli takie firmy będą musiały zapłacić stażystom za ich prace, to większość z nich zrezygnuje z przyjmowania stażystów.

Dodatkowo w przeszło połowie (55,4%) przebadanych firm, które oferowały staże płatne, wynagrodzenie dla stażystów nie przekraczało 1800 zł.

Jest to zdecydowanie mniej niż 35% przeciętnego wynagrodzenia, które wskazano w projekcie ustawy jako minimalny poziom świadczenia pieniężnego, jakie trzeba będzie wypłacić za staż.

W 2025 roku taka kwota to około 3062 zł brutto. To znów oznacza, że nie wszystkie firmy będą chciały kontynuować płatne staże.

Mimo tego Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej szacuje, że po wprowadzeniu ustawy 40.946 firm będzie oferować łącznie 85.757 płatnych staży.

Z tego aż 75% staży będzie wymagało opłacenia składek ZUS, bo jedynie 25% stażystów będzie miało status ucznia lub studenta do 26 roku życia.

Projekt ustawy o stażach

21 listopada 2025 roku projekt ustawy o stażach (projekt nr UD307) został skierowany do konsultacji publicznych. Rozesłano go do 27 różnych organizacji politycznych i społecznych.

Każdy podmiot z tej listy może przekazać swoje uwagi w ciągu 30 dni od otrzymania pisma z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Oprócz tego na tych samych zasadach skierowano projekt do konsultacji społecznych. W tym wypadku adresatem jest Rada Dialogu Społecznego, 7 organizacji pracodawców oraz 3 ogólnopolskie organizacje związków zawodowych.

Dodatkowo projekt ustawy o stażach trafił też do 9 organów państwowych, takich jak m.in. ZUS, KRUS, NFZ czy PIP.

Po etapie opiniowania projekt przejdzie przez 5 komitetów i jedną komisję prawniczą, by finalnie poprzez Radę Ministrów trafić do Sejmu.

Chociaż na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów jest informacja, że planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to IV kwartał 2025 roku, to ze względu na czas potrzebny do przeprowadzenia konsultacji wszystko wskazuje, że projekt ten może trafić pod obrady Sejmu najwcześniej w I kwartale 2026 roku.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistę Jakuba Chmieleckiego