Pobyt pracownika w szpitalu to często zdarzenie nieprzewidziane, wobec czego ciężko zawczasu je zgłosić przełożonym. Co innego, kiedy osoba zatrudniona ma zaplanowany zabieg, a co innego, gdy trafia do niego na przykład na skutek wypadku samochodowego.

Niezależnie jednak od tego czy pracodawca wiedział o nieobecności podopiecznego, czy też nie, często dochodzi do sytuacji, gdy L4 nie zostaje wystawione lub odbywa się to z dużym opóźnieniem.

Jak w takiej sytuacji powinien zachować się pracodawca? Czy mimo braku zwolnienia lekarskiego ma on obowiązek wypłacić wynagrodzenie chorobowe?

Pobyt pracownika w szpitalu – wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek chorobowy?

To, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem chorobowym, czy też zasiłkiem chorobowym nie ma za dużego znaczenia dla pracowników, ma natomiast dla pracodawców.

Zasady są bowiem takie, że przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy świadczenie wypłaca pracodawca, a jeżeli pracownik ukończył 50 lat, okres ten zostaje skrócony do 14 dni.

Jeśli choroba (przebywanie w szpitalu) się przedłuża, wówczas od 34 dnia (lub 15 dnia) obowiązek wypłaty zasiłku przechodzi na ZUS.

Wynagrodzenie chorobowe oraz zasiłek chorobowy wynoszą tyle samo, tj. 80% podstawy wymiaru, która stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika wypłacane za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Tak wyliczoną kwotę pomniejsza się o składki ZUS. Podstawa nie może być przy tym niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Zwolnienie lekarskie za pobyt pracownika w szpitalu

Dokumentem, który uprawnia pracownika do usprawiedliwionej nieobecności w pracy i jednocześnie do otrzymania wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku chorobowego, jest zwolnienie lekarskie.

Zgodnie z art. 55 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, aktualnie L4 są wystawiane za pośrednictwem systemu teleinformatycznego w formie e-ZLA.

Pobyt w szpitalu sam w sobie nie jest równoznaczny z udokumentowaną niezdolnością do pracy. Nawet zaświadczenie z placówki o przebywaniu pracownika w szpitalu nie jest tym samym co zwolnienie lekarskie.

Przede wszystkim L4 nie wystawia szpital (jako instytucja), a konkretny lekarz badający pacjenta, który następnie przesyła zwolnienie do systemu.

Zaświadczenie lekarskie za okres pobytu pracownika w szpitalu powinno zostać wystawione nie później niż w dniu wypisania go ze szpitala.

Jeżeli jednak pobyt ubezpieczonego trwa dłużej niż 14 dni, zaświadczenie lekarskie wystawia się co 14 dni.

Pobyt pracownika w szpitalu a brak L4 – obowiązki pracownika i pracodawcy

Nie zawsze będzie na to „sposobność”, jednakże w miarę możliwości pracownik powinien poinformować pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności oraz przewidywanym okresie hospitalizacji.

Pracownik również powinien dopilnować, aby lekarz wystawił e-ZLA w czasie hospitalizacji.

Jeśli jednak jest to niemożliwe, np. z powodów organizacyjnych lub technicznych, powinien dostarczyć pracodawcy inny dokument potwierdzający jego pobyt w szpitalu (może to być między innymi zaświadczenie o hospitalizacji).

Trzeba jednak pamiętać, że samo zaświadczenie ze szpitala nie stanowi podstawy do wypłaty wynagrodzenia chorobowego, stanowi jednak pewne usprawiedliwienie jego nieobecności w pracy.

Pracodawca, dowiedziawszy się o nieobecności pracownika oraz jego przebywaniu w szpitalu, powinien sprawdzić, czy w systemie eZUS widnieje zwolnienie lekarskie.

W przypadku jego braku powinien ustalić z podopiecznym, dlaczego L4 nie zostało wystawione i czy zostanie to wykonane w najbliższym czasie.

W razie nieotrzymanie L4, ale uzyskania od pracownika innego dokumentu potwierdzającego jego pobyt w szpitalu, pracodawca powinien uznać nieobecność za usprawiedliwioną.

Zwolnienie lekarskie jest podstawą do wypłaty wynagrodzenia chorobowego, nie jest jednak jedynym dowodem na fakt choroby podwładnego.

Uwaga! Jeżeli lekarz nie może wystawić e-ZLA np. z powodu awarii systemu, wówczas hospitalizowany pracownik może otrzymać papierowe zaświadczenie ZUS ZLA. W takim wypadku pracodawca ma obowiązek uznać taki dokument za podstawę do wypłaty wynagrodzenia chorobowego.

Brak zwolnienia lekarskiego – co z wynagrodzeniem?

Co do zasady, jeśli pracownik przebywa w szpitalu, ale pracodawca nie otrzymał zwolnienia lekarskiego za ten okres, pracownikowi nie przysługuje prawa do wynagrodzenia oraz zasiłku chorobowego.

Oznacza to, że:

• pracownik nie otrzyma wynagrodzenia chorobowego od pracodawcy, oraz
• zasiłku chorobowego z ZUS, a także
• jego wynagrodzenie za dany miesiąc zostaje obniżone proporcjonalnie do liczby dni nieobecnych.

Zatem pracodawca ma prawo do wypłaty wynagrodzenia jedynie za rzeczywiście przepracowane dni.

W takiej sytuacji wynagrodzenie dzieli się przez liczbę dni roboczych w miesiącu, zaś wynik mnoży przez liczbę dni przepracowanych. Wypłacana zostaje kwota odpowiadająca faktycznym dniom pracy.

Powyższe wynika z wykładni przepisów prawa „wprost”. Sądy stoją jednak na innym stanowisku. Brak zaświadczenia lekarskiego nie przekreśla automatycznie prawa do zasiłku chorobowego, jeżeli przesłanka niezdolności do pracy została faktycznie spełniona.

Możliwe jest bowiem, że zwolnienie lekarskie zostanie wystawione po terminie lub pracownik przedstawi inny, niepodważalny dowód swojego pobytu w szpitalu.

Wówczas to zarówno pracodawca jak i ZUS mają obowiązek wypłacić za ten okres świadczenie chorobowe.

Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 listopada 2000 roku (sygn. akt: II UK 53/00), prawo do zasiłku chorobowego nie jest uzależnione od tego czy zakład służby zdrowia wystawił zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby.

Powstanie niezdolności do pracy w okresie zatrudnienia oraz nieprzerwany okres niezdolności do pracy, winny być dla organu rentowego całkowicie wystarczającą podstawą do wypłaty zasiłku.

Nie do przyjęcia jest stanowisko, iż pracownik, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby, mógłby zostać pozbawiony prawa do zasiłku chorobowego ze względu na stwierdzenie faktu niezdolności do pracy na niewłaściwym druku.

Również brak zaświadczenia lekarskiego przy bezspornym fakcie niezdolności ubezpieczonego do pracy, nie stanowi wystarczającej podstawy do odmowy przyznania prawa do świadczenia.

Za czas nieobecności bez prawa do wynagrodzenia nie nalicza się składek ZUS.

Zatem, jeżeli pracownik dostarczy L4 w późniejszym czasie, pracodawca jest zobowiązany wypłacić pracownikowi zaległe wynagrodzenie, a także dokonać korekty dokumentów do ZUS.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego