Apteczka w firmie

Obowiązek zapewnienia apteczki przez pracodawcę

Przedsiębiorca zatrudniający pracowników ma wiele obowiązków wynikających z kodeksu pracy.

Do podstawowych obowiązków pracodawcy należą organizacja pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz reagowanie na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy.

Zgodnie z art. 44 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania pierwszej pomocy. W szczególności pracodawca powinien zapewnić:

1) punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane są prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze względu na ostre działanie toksyczne;

2) apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

Ważne!

Pracodawca ma obowiązek zapewnić apteczkę zakładową bez względu na ilość zatrudnianych pracowników.

Do obowiązków pracodawcy należy nie tylko zapewnienie apteczki w firmie, dostosowanie zawartości apteczki do potrzeb danego miejsca pracy zgodnie z zaleceniami lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń, ale także zadbanie o to, aby każdy pracownik wiedział, gdzie w firmie przechowywana jest apteczka.

Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą. Apteczki zakładowe powinna być oznakowana zgodnie z polską normą PN-EN ISO 7010, czyli znakiem z ikoną białego krzyża na zielonym tle.

Apteczki pierwszej pomocy powinny być łatwo dostępne dla każdego pracownika, nie należy jej również zamykać na klucz na klucz ani przy użyciu kodu dostępu.

Zwróćmy uwagę, że obowiązek zapewnienia apteczki w zakładzie pracy wynikający z przepisów kodeksu pracy odnosi się do przedsiębiorców zatrudniających pracowników na podstawie umowy o pracę.

Ze względu jednak na bezpieczeństwo, ochronę zdrowia i życia wszystkich osób znajdujących się w przedsiębiorstwie, apteczka powinna być dostępna w każdej firmie.

Wyposażenie apteczki w firmie

Stosownie do z art. 44 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ilość, usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń.

Zakłady pracy różnią się między sobą zakresem i specyfiką działalności, a także rodzajem i nasileniem występujących zagrożeń, dlatego obowiązujące przepisy nie określają jednej uniwersalnej zasady w zakresie wyposażenia i rozmieszczenia apteczek.

Ilość oraz wyposażenie apteczek nie jest także skorelowane z liczbą zatrudnionych pracowników i osób przebywających n a terenie przedsiębiorstwa.

Wszelkie kwestie dotyczące ilości, rozmieszczenia w zakładzie pracy oraz wyposażenia apteczki odpowiadające specyfice wykonywanych prac i warunkom panującym w danym zakładzie, powinny zatem zostać uzgodnione z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami. Kompletując wyposażenie apteczki firmowej warto sprawdzić normy DIN ustalone przez Niemiecki Instytut Normalizacji, zgodne z wymaganiami europejskimi dotyczącymi apteczek zakładowych.

W Polsce nie ma obowiązku wyposażenia apteczki firmowej zgodnie z normą DIN, jednak pracodawca powinien mieć na uwadze, że właściwe i pełne wyposażenie apteczki zgodnie z normą DIN umożliwia w razie potrzeby bezpieczne i sprawne udzielenie pierwszej pomocy, co może przyczynić się nie tylko do ochrony zdrowia ale nawet życia.

W podstawowym składzie apteczki firmowej powinny znaleźć się następujące elementy:

• opatrunki, bandaże;
• zestaw plastrów z opatrunkiem i bez, rolka przylepca oraz plastry typu strip do zamykania ran;
• chusty trójkątne, opaski elastyczne, kompresy gazowe (w apteczce nie należy umieszczać waty);
• agrafka lub specjalne zapinki przydatne w celu zabezpieczenia opatrunku lub temblaka;
• rękawiczki lateksowe w różnych rozmiarach niezbędne do zabezpieczenia dłoni osoby udzielającej pierwszej pomocy;
• nożyczki;
• maseczka służąca do wykonywania sztucznego oddychania;
• koc ratunkowy;
• preparaty na oparzenia (pianka, żel lub spray, opatrunek);
• worek foliowy na odpady medyczne;
• papierowa instrukcja udzielania pierwszej pomocy;
• numer telefonu pogotowia ratunkowego;

W firmach, w których istnieje niewielkie ryzyko urazów i wypadków wystarczający jest podstawowy skład apteczki zakładowej.

W przypadku natomiast miejsc pracy o podwyższonym ryzyku, apteczka firmowa powinna zostać uzupełniona o dodatkowe akcesoria i urządzenia zwiększające możliwości udzielenia pomocy. Wyposażenie apteczki zakładowej powinno być poddawane regularnym kontrolom w celu sprawdzenia kompletności, uzupełnienia brakujących oraz wymiany przeterminowanych produktów.

Kompletując wyposażenie apteczki zakładowej trzeba pamiętać, że w apteczce tej nie powinny znaleźć się żadne lekarstwa, a więc w szczególności pracodawca nie powinien w niej umieszczać leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych, kropki żołądkowych, nasercowych, a także na leków na przeziębienie czy grypę.

W apteczce nie powinny być również dostępne wata i płyny dezynfekcyjne (np. woda utleniona, spirytus salicylowy, jodyna, gencjana, rivanol). Poza apteczką należy przechowywać także środki dezynfekujące (płyn do odkażania rąk lub chusteczki do dezynfekcji)  wykorzystywane w celu ochrony przed zakażeniem szkodliwymi wirusami i bakteriami.

Przykład

Pan Andrzej prowadzi biuro projektowe, w którym zatrudnia pracowników i zleceniobiorców. Jeden z pracowników zwrócił się z prośbą do Pana Andrzeja o uzupełnienie apteczki o leki przeciwbólowe oraz leki na przeziębienie i grypę. Czy przedsiębiorca może spełnić prośbę pracownika?

Pan Andrzej nie powinien spełniać prośby pracownika o uzupełnienie apteczki o leki przeciwbólowe oraz leki na przeziębienie i grypę, ponieważ w apteczce firmowej nie wolno umieszczać żadnych leków.

Pierwsza pomoc – obowiązki pracodawcy

Pracodawca ma obowiązek w szczególności zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach oraz wyznaczyć pracowników do udzielania pierwszej pomocy, co wynika z art. 209`(1) art. 1 kodeksu pracy. Zgodnie natomiast z art. . 44 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, obsługa punktów pierwszej pomocy i apteczek na każdej zmianie powinna zostać powierzana wyznaczonym pracownikom.

Pracownicy Ci powinni odbyć stosowne szkolenie w  udzielaniu pierwszej pomocy. Dodatkowo o punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników, którym została powierzona obsługa punktów pierwszej pomocy i apteczek.

Wskazanie przez pracodawcę osób do obsługi punktów pierwszej pomocy i apteczek przeszkolonych w udzielaniu pierwszej pomocy jest zatem obligatoryjne.

Oznacza to, że pracodawca ma także obowiązek zapewnić tym pracownikom kursy i szkolenia z zakresu udzielania pierwszej pomocy w firmie.

Kurs pierwszej pomocy powinien być dostosowany tematycznie do specyfiki pracy wykonywanej w danym zakładzie pracy.

Pracodawca organizujący pracę w firmie powinien wziąć pod uwagę, aby na każdej zmianie była dostępna przynajmniej jedna osoba przeszkolona w udzielaniu pierwszej pomocy, uwzględniając dni urlopu wypoczynkowego czy inne nieobecności w pracy pracowników przeszkolonych w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Liczba osób, które powinny odbyć kurs z udzielania pierwszej pomocy jest zatem uzależniony od specyfiki oraz wielkości działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorcę zatrudniającego pracowników.

Osoby wyznaczone w zakładzie pracy do udzielania pierwszej pomocy powinny mieć również zapewnione odpowiednie środki pierwszej pomocy, a więc przede wszystkim apteczkę pierwszej pomocy, której wyposażenie jest dostosowane do warunków panujących w danym miejscu pracy.

Pracownicy wskazani w firmie do udzielenia pierwszej pomocy powinni mieć także dostęp do łączności ze służbami ratunkowymi np. poprzez służbowy telefon.

Należy pamiętać, że pracownik ma obowiązek udzielenia pierwszej pomocy, nawet wówczas, gdy nie odbył stosownego kursu pierwszej pomocy. Zgodnie z art. 162 ust. 1, kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Niezależnie zatem od tego, czy pracownik został odpowiednio przeszkolony, w miarę swoich umiejętności i posiadanej wiedzy, w razie potrzeby powinien podjąć działania mające na celu udzielenie pierwszej pomocy.

Wyposażenie apteczki jako koszty podatkowe

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wydatki związane z zakupem wyposażenia apteczki  w firmie stanowią koszty uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ są związane z ogólnym funkcjonowaniem firmy, a konieczność zapewnienia przez pracodawcę apteczki firmowej wynika z  przepisów prawa pracy, a dokładnie z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistkę Karolinę Szopę