Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy – wzór z omówieniem

Stosunek pracy powinien opierać się na zaufaniu. W końcu pracownik w zakładzie pracy spędza co najmniej 1/3 swojego życia. Uczciwość i rzetelność jest zatem fundamentem, na którym zbudowana jest silna współpraca obu stron.

Oczywistym jest jednak, że samo zaufanie nie wystarczy, nie każdy jest bowiem tak idealistycznie krystaliczny. Nierzadko dochodzi do wycieku informacji stanowiących tajemnice przedsiębiorstwa czy kradzieży klientów pracodawcy.

Dlatego też przedsiębiorca powinien zabezpieczyć się na taką ewentualność i podpisać z pracownikiem odpowiedni dokument chroniący jego interesy.

Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy, bo o nią chodzi, zabrania działalności konkurencyjnej, nakładając na pracownika odpowiedzialność odszkodowawczą za wyrządzone pracodawcy szkody w majątku.

Zakaz konkurencji – czy potrzebny?

Każdy pracownik ma obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy. I nie jest to reguła, wynikająca z pozytywnych wzorców zachowania czy zasad współżycia społecznego. Została ona bezpośrednio zredagowana przez prawodawcę w Kodeksie pracy i ma moc ustawową.

Obowiązek ten należy rozumieć zarówno jako powinność podejmowania działań pozytywnych, jak również zobowiązane do powstrzymania się od zachowań negatywnych, które mogłyby godzić w interesy zakładu pracy.

Stąd też pracownik nie powinien podejmować działalności konkurencyjnej wobec Pracodawcy.

Działalność konkurencyjna pracownika w czasie trwania stosunku pracy, uprawnia pracodawcę do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. art. 52 § 1 pkt 1 KP), a także do domagania się odszkodowania za poniesioną szkodę.

W tym drugim wypadku przede wszystkim ocenia się charakter pracy świadczonej na rzecz konkurenta oraz stopień, w jakim pracownik wykorzystuje swoją wiedzę oraz doświadczenie, mające konkretną wartość na rynku gospodarczym.

Umowa o zakazie konkurencji – czy pracownik może się nie zgodzić na jej zawarcie?

Umowa o zakazie konkurencji to umowa jak każda inna, zawierana między dwoma niezależnymi stronami.

Dlatego też pracownik nie ma obligatoryjnego obowiązku podpisywania tego typu dokumentu. Nikt nie ma prawa go do tego zmusić.

Jednakże w praktyce nie jest to takie jednoznaczne, bowiem odmowa zawarcia umowy o zakazie konkurencji może stanowić podstawę do wypowiedzenia umowy o pracę.

Pracodawca może również w umowie o pracę zastrzec, że zatrudnienie jest uwarunkowane podpisaniem przez pracownika umowy o zakazie konkurencji.

Jak jednak zastrzegł Sąd Najwyższy „odmowa podpisania przez pracownika umowy o zakazie prowadzenia działalności konkurencyjnej nie jest uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli przedstawiony przez pracodawcę projekt tej umowy zawierał postanowienia niezgodne z przepisami Kodeksu pracy”. (por. wyrok SN z dnia 3 listopada 1997 roku, I PKN 333/97).

Charakter i forma umowy

Zakaz konkurencji nie działa z mocy prawa. Ustawodawca nie zdecydował się narzucić na pracownika tego typu obowiązku.

Oznacza to, że zakaz ten zaczyna działać dopiero w chwili zawarcia odpowiedniej umowy. Warto zatem zadbać, aby umowa była właściwie zawarta i posiadała wszystkie niezbędne elementy.

Umowa o zakazie konkurencji może być nieodpłatna, ale może również przewidywać świadczenie pieniężne dla pracownika.

Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy może stanowić oddzielny dokument, a może również stanowić element umowy o pracę, jako jej klauzula.

Co bardzo istotne tego typu porozumienie musi zostać zawarte na piśmie pod rygorem nieważności.

Wzór umowy możesz pobrać tutaj.

Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy – ile trwa?

Nie zdziwię nikogo, jeśli napiszę, że okres obowiązywania tej umowy nie może przekraczać czasu trwania umowy o pracę.

Ustanie stosunku pracy, powoduje jej automatyczne wygaśnięcie. Umowa może być nieodpłatna lub przewidywać dla pracownika świadczenie pieniężne.

Jeżeli pracodawcy zależy, aby utrzymać zakaz konkurencji po rozwiązaniu umowy o pracę, powinien zawrzeć z pracownikiem nowy kontrakt regulujący tę kwestię.

Co grozi za złamanie postanowień umowy?

Naruszenie zapisów umowy o zakazie konkurencji nie musi prowadzić wyłącznie do roszczeń odszkodowawczych pracodawcy względem pracownika. Co do zasady, jeżeli osoba zatrudniona nie stosuje się do postanowień umownych, pracodawca ma prawo do:

• żądania naprawienia szkody na zasadach określonych w art. 114 KP i nast.;
• zastosowania odpowiedzialności porządkowej uregulowanej w art. 108 KP i nast.;
• rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia z winy pracownika;
• pozbawienia pracownika świadczeń uzależnionych od nienaruszenia umowy o zakazie konkurencji lub od niewyrządzania szkody pracodawcy bądź od nieujawnienia tajemnicy służbowej lub gospodarczej przedsiębiorstwa.

Umowa o zakazie konkurencji – elementy obligatoryjne

Umowa o zakazie konkurencji nie jest pismem formalnym. Działa na zasadzie swobody umów, zatem może być konstruowana w sposób dowolny, byle tylko jej treść byłą zgodna z przepisami prawa.

Mimo to można wskazać na kilka elementów, bez których ten rodzaj umowy nie byłby w stanie wypełniać swojego celu.

W umowie należy umieścić:

– pieczęć pracodawcy;

– datę i miejsce podpisania umowy;

– dane stron;

– oznaczenie dokumentu – „Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy”;

– czas trwania umowy;

– zakres zakazu konkurencji;

– wysokość odszkodowania;

– podpisy stron.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego